Nationale Feestrok
Nationale Feestrok
Het is mei 1945: Nederland is bevrijd. Iedereen gaat de straat op, in feestkleding gemaakt van de laatste restjes oranje en rood-wit-blauwe stof. Soms is het speciaal bewaard voor dit grote moment. Verder zijn de kledingkasten nagenoeg leeg: veel Amsterdamse vrouwen hebben in mei 1945 geen kousen meer en minder dan 1 paar ondergoed. Voor de mannen is het niet veel beter: die hebben gemiddeld nog maar 1 paar sokken en 1 overhemd.
Kort na de oorlog stelt de regering een commissie in die bedenkt hoe we de bevrijding gaan vieren. Verzetsvrouw Mies Boissevain introduceert in deze commissie de nationale feestrok. En er komt een feestroklied.
De Nationale Feestrok van Mies Boissevain
Dit is de Nationale Feestrok die door de bedenkster Mies Boissevain is gemaakt. In de rok heeft zij stukjes kleding verwerkt van haar twee zoons, die vanwege hun verzetswerk door de Duitsers werden doodgeschoten en van haar man, die omkwam in een concentratiekamp.
Ze borduurde de datum van haar bevrijding uit concentratiekamp Ravensbrück op haar rok. Ook de Franstalige wapenspreuk van de familie Boissevain, die een van haar zoons vlak voor zijn executie met bloed op de muren van zijn cel schreef, is op de rok te zien. Het betekent: ‘Geen spijt van het verleden, geen angst voor de toekomst’. Maar ook gelukkige herinneringen, zoals data van huwelijken van familie en het regeringsjubileum van koningin Wilhelmina borduurde Mies op haar rok. Onderin de blauwe punten staan de jaren waarin ze de rok droeg, precies zoals de richtlijn voorschrijft.
Mies Boissevain
Verzetsvrouw Mies Boissevain wordt in 1943 opgepakt en komt in de gevangenis.
“Na 14 dagen kwam de waszak. (…) En wat kwam er onder uit den zak? Een lappendasje! (…) Allemaal kleine lapjes: bont, fleurig, kleurig, frisch. Lapjes, die ik ken uit kinderjurkjes en japonnen, zorgvuldig gerangschikt en tot een geheel geworden onder de handen van iemand die van mij houdt. (…) Toen ging ik naar kamp Vught, en na een jaar (…) naar Ravensbrück, die hel van verwording en vernietiging. Het lapjesdasje was mij al lang afgenomen. Maar, mijn geest hield de herinnering vast.”
Niet gebroken
Mies overleeft concentratiekamp Ravensbrück. Twee van haar zoons waren vanwege verzetswerk doodgeschoten en haar man kwam om in een concentratiekamp Buchenwald. Desondanks is Mies niet gebroken. Terug in Nederland introduceert zij, vanuit een commissie die richtlijnen voor de viering van de bevrijding opstelt, de Nationale Feestrok.
Eenheid
Ze doet een oproep aan alle vrouwen om een rok te maken van lapjes die een speciale herinnering oproepen, met daarop belangrijke data geborduurd. Allemaal verschillende lapjes die samen één rok maken; de feestrok staat symbool voor eenheid ook al is iedereen anders. Er komt een “rokkenregister” waar je je rok kon laten inschrijven. 4000 rokken werden geregistreerd, maar er zijn ook veel ongeregistreerde rokken geweest. Ze werden vooral tijdens de eerste naoorlogse bevrijdingsfeesten gedragen.
Nationale Feestrok van Hanny Broens
“Er waren overal feesten, iedere dag was er wel ergens feest. (…) En toen was het dus helemaal in dat je zo’n rokje ging maken als je dat dan kon, van oude lapjes. (…) Dat zijn bloesjes geweest, broekjes van mijn broertje, overhemden van mijn vader en bloemetjesdingetjes van mijn moeder. Het is echt kleding van ons vieren geweest. Ik vond het wel geestig.
En ja, je deed mee en je was apetrots dat je moeder dat kon maken natuurlijk. (…) Er zit dus eerst een lap onder en dan moet je frutselen om er een geheel van te maken. En dan met van die punten aan de onderkant. Je moest wel een handige moeder hebben.”
Hanny Broens, 12 jaar in 1945
Creaties modestudenten
In juni 2019 werd in het Verzetsmuseum een modeshow gehouden. Veertig modestudenten van vier mbo-opleidingen toonden op de catwalk ontwerpen geïnspireerd op mode uit de Tweede Wereldoorlog. Per thema koos een jury van bekende modeontwerpers twee winnaars. De winnende ontwerpen zijn hier te zien.
Dogukan Türkan
“De gevoelens achter de Nationale Feestrok hebben mij geraakt. Daarom heb ik afscheidsbrieven uit de oorlog bestudeerd en die heb ik verwerkt in mijn ontwerp. Ik heb gebruik gemaakt van een zijde stof gecombineerd met fluwelen bekleding voor banken.”
Ontwerp Dogukan Türkan
Jury:
“Deze jurk is aan de ene kant chique en feestelijk en laat aan de andere kant de verwerking van de ellende van de bezetting zien. Dogukan maakte zo een mooie interpretatie van de Nationale Feestrok.”
Batuhan Demir
ROC Hilversum
“Het uitgangspunt voor mijn ontwerp was een sterke en vrije vrouw die niet bang is om een statement te maken. Het is een witte bodysuit met een lange rok die je erop en eraf kan doen. Het heeft een voering van verschillende stoffen in regenboogkleuren wat staat voor vrijheid. Dit verwijst naar de kleurrijke lappen van de Nationale Feestrokken.”
Ontwerp Batuhan Demir
Jury:
“Het is een gewaagd ontwerp dat staat voor vrijheid. De gekleurde stoffen vormen een verrassing doordat ze aan de binnenkant zijn verwerkt.”
