Kerken
Protest
Voor het uitbreken van de oorlog hebben de Nederlandse kerken een grote invloed in het verzuilde Nederland. Al voor de oorlog veroordelen de Nederlandse kerken het nationaal-socialisme. Ook tijdens de bezetting is de invloed groot. De kerken worden goed bezocht.
Tijdens de bezetting sturen de kerken herhaaldelijk brieven naar Seyss-Inquart om te protesteren tegen de Jodenvervolging en andere Duitse dwangmaatregelen. De kerkelijke protesten worden ook voorgelezen vanaf de preekstoel. Daarnaast roepen veel geestelijken de gelovigen op om onderduikers te helpen.
Kerk en Vakbond.
was een openlijke
tegenstander van
de nazi's.
De bezetter weet dat er in veel kerken een anti-Duitse stemming heerst. Toch treden de bezetters voorzichtig op tegen de kerken. Zij weten hoeveel invloed de kerken hebben en willen de vele Nederlandse gelovigen niet verder van zich vervreemden.
Indirect probeert de bezetter de kerkelijke invloed wel te verminderen door allerlei maatschappelijke instellingen onder nationaal-socialistische leiding te plaatse. Dit geldt bijvoorbeeld voor de katholieke en christelijke vakbonden in juli 1941. De kerken roepen de vakbondsleden op om het lidmaatschap op te zeggen. Slechts 5% zal lid blijven.
Hilde Dekker
'Het gaf mij moed als de dominee openlijk opriep tot verzet. Ik merkte het ook bij mijn verzetswerk. Als er ergens een dominee heel principieel was, kon je er veel meer onderduikers plaatsen. In het zuiden van Nederland, waar bijna iedereen katholiek was, speelde dat nog veel sterker. Als de pastoor zei dat de onderduikers geholpen moesten worden, hielp vrijwel iedereen.'
Hilde Dekker, koerierster, Groningen
Max Léons
'Op zondag ging ik twee keer naar de gereformeerde kerk. Er werd dan gebeden voor de koningin en de vervolgden. Dat gaf een ontzettende steun. Er waren momenten dat ik diep ontroerd was. Je snakte ernaar om iets positiefs te horen, iets van gezamenlijk opkomen voor de verdrukten. De kerken waren altijd overvol, je zat mannetje aan mannetje.'
Max Léons, ondergedoken Joodse verzetsman
Hilda Post
de vader van Hilda.
'Mijn vader was een verzetsman. Het geloof was zijn grote inspiratiebron. Als meisje van tien, elf bracht ik codeboodschappen en bonkaarten weg. Soms bracht ik onderduikers naar een duikadres. Bij verhoor heb ik nooit wat losgelaten. De steun van God gaf me de kracht en moed om te doen wat er van me gevraagd werd. Ons sterkste wapen tegen de sadistische, satanische invaller was het gebed.'
Hilda Post, schoolmeisje, Nieuwlande
