Introductie: Duitse opmars stagneert
Duitsland verliest terrein
In juni 1941 vallen de Duitsers de Sovjet Unie binnen. In december 1941 verklaren ze de oorlog aan de Verenigde Staten. Engeland krijgt er daardoor twee machtige bondgenoten bij. In West-Europa wordt niet meer gevochten.
De strijd in Noord-Afrika verloopt wisselend, maar eindigt met een Duitse nederlaag in september 1942. In Rusland wordt de Duitse opmars in januari 1943 bij Stalingrad gestuit na zes maanden zware gevechten met meer dan anderhalf miljoen doden. Duitsland verliest terrein.
Nazificering
In Nederland wordt het persoonsbewijs ingevoerd. De bezetters blijven verwoede pogingen doen om Nederland tot een nationaal-socialistische ‘volksgemeenschap’ om te vormen. De propaganda wordt opgevoerd.
Steeds meer Nederlandse instellingen worden onder nationaal-socialistische leiding gebracht en de bezetter probeert het onderwijs, de kerken, en de vakbonden onder nationaal-socialistische invloed te brengen. Ook de cultuur en het uitgaansleven worden ‘genazificeerd’. Maar het lukt de bezetters niet om de Nederlanders voor zich te winnen.
Schaarste
Door de oorlog neemt in Nederland de schaarste toe. Invoer over zee is onmogelijk en veel goederen worden naar Duitsland afgevoerd. Steeds meer producten worden verdeeld via een distributiesysteem; ze komen ‘op de bon’. Niet alleen voedsel maar bijvoorbeeld ook brandstof en benzine worden schaars. De zwarte handel neemt toe.
Jodenvervolging
Ondertussen gaat de vervolging van de Nederlandse Joden verder. Zij worden stap voor stap geïsoleerd van de rest van de bevolking. Vanaf mei 1942 moeten ze een Jodenster op hun kleding dragen en in juli begint de deportatie. Dit wekt afschuw, al durven weinig mensen zich er actief tegen te verzetten.
Invasie
Atlantikwall in de duinen.
Nederland wacht met spanning op een geallieerde invasie. Ter verdediging bouwen de Duitsers vanaf december 1941 verdedigingswerken langs de kust van het noorden van Noorwegen tot de Pyreneeën: de Atlantik-Wall. De hele Nederlandse kuststrook wordt hiervoor vanaf mei 1942 ontruimd.
