Aanslag op Amsterdams bevolkingsregister
Een verzetsgroep met als leiders Gerrit van der Veen en Willem Arondéus, schuilnaam Smit, pleegt in de nacht van 27 maart 1943 een aanslag op het bevolkingsregister van Amsterdam om de gegevens te vernietigen. Ze willen de Duitse bezetter dwars zitten bij de opsporing van Joden, arbeidskrachten (verplichte Arbeidsinzet) en verzetsmensen.
Rapport Amsterdamse politie
'Op zaterdag 27.3.43, omstreeks 22.15 uur, hebben ongeveer tien in het uniform van de Nederlandse politie gestoken mannen de bewakers van het bevolkingsregister overmeesterd, geboeid en - na toediening van injecties - naar de tuin gesleept. Even later waren vijf explosies te horen en begon het gebouw te branden. Van de daders ontbreekt ieder spoor'.
Laat en veel blussen
De brandweer wacht expres erg lang met blussen. En als ze beginnen te blussen gebruiken ze wel heel veel water. Toch zijn jammergenoeg niet alle papieren verbrand of 'verzopen'.
Te laat maar... goed voorbeeld
Voor de meeste Joden heeft het vernielen van de persoonsgegevens weinig zin meer. Zij zijn al opgepakt. Deze aanslag is wel een voorbeeld voor andere verzetsacties. Ook al loopt het niet goed af voor de daders. De meeste aanslagplegers worden gearresteerd.
12 executies
Op 1 juli 1943 worden twaalf van hen doodgeschoten in de duinen, waaronder Willem Arondéus. Gerrit van der Veen weet te ontsnappen.
En Gerrit dan?
Gerrit van der Veen raakt zwaar gewond bij een latere overval op het Huis van Bewaring te Amsterdam. Hij wordt op 12 mei 1944 gearresteerd en op 10 juni met zes anderen geëxecuteerd.
Eerbetoon
Bericht ANP 11 april 2003.
Postuum eerbetoon aan verzetsstrijder Gerrit van der Veen.
'De verzetsheld Gerrit van der Veen die op 10 juni 1944 in de duinen bij Overveen werd gefusilleerd, wordt op 25 april 2003 postuum door het Israëlisch instituut Yad Vashem onderscheiden.
Zijn dochters Louky en Gerda en zijn zoon Gerrit Jan Wolffensperger nemen de onderscheiding voor hun vader in ontvangst uit handen van de Israëlische ambassadeur Eitan Margalit.
Herdenking
Hiernaast zie je de herdenkingssteen met de namen van de twaalf gefussileerde aanslagplegers, naast de ingang van restaurant De Plantage aan de Plantage Kerklaan in Amsterdam. Dit is het voormalige gebouw van het Bevolkingsregister van Amsterdam. Dat ligt bij de ingang van Artis, en schuin tegenover het huidige Verzetsmuseum.
Brandsporen
en het dak van het voormalig bevolkinsregister, ook zwartgeblakerde muren van de brand
als gevolg van de aanslag tevoorschijn.
