Voetbal gaat door
Oorlog in Belgrado
‘Tijdens de Tweede Wereldoorlog was voetbal populairder dan ooit. Voetbal leidde af van de oorlogsellende. Dat begrijp ik wel. Ik ben geboren in Joegoslavië waar jarenlang een oorlog woedde. Mijn geboorteplaats Belgrado werd gebombardeerd. Zelfs als de bommen vielen, wilde ik met mijn vader naar buiten om te gaan trainen. Zo vergaten we onze zorgen en kon ik verder werken aan de vervulling van mijn droom.’
Miralem Sulejmani, voetballer
We proberen weer gewoon te doen. We gáán allemaal weer gewoon doen. We gaan dus ook aan sport doen, we gaan weer … voetballen.
Eén voetbalbond
Voetbal geeft afleiding in de moeilijke oorlogsjaren. De wedstrijden zijn voor veel mensen het wekelijkse hoogtepunt. De Duitse bezetters laten het voetbal doorgaan. Wie aan sport doet, komt niet in verzet, denken ze. Om greep te krijgen op de verschillende voetbal-bonden en clubs komt er één voetbalbond. De KNVB wordt de nieuwe eenheidsbond onder de naam Nederlandsche Voetbalbond (NVB). De K van ‘Koninklijk’ wordt door de Duitsers verboden. Karel Lotsy, al jaren een belangrijke man in het Nederlandse voetbal, wordt in mei 1942 voorzitter. Hij krijgt bij de Duitsers veel gedaan. Douwe Wagenaar van De Volewijckers vertelt: ‘Je had in de oorlog nu eenmaal bepaalde gunsten van de Duitsers nodig om te kunnen voetballen, zoals schoenen, ballen, olie voor grasmaaimachines. En voor dat soort zaken heeft hij goed gezorgd.’
Mysterieuze krachten in de sport
Karel Lotsy schrijft in 1941 samen met Joris van den Bergh het boek De mysterieuze krachten in de sport. Het is het eerste standaardwerk over sport, dat vooral over voetbal gaat.
50.000 mensen
‘De Duitsers hebben in het begin van de oorlog alle bonden in één organisatie verenigd, zodat ze precies wisten wat zich in de voetballerij afspeelde. Ze waren blij dat we voetbalden. Als we in 1943 of 1944 in het Olympisch Stadion speelden zaten er vijftigduizend mensen.’
Jaap van der Leck, trainer van De Volewijckers
Legitimatieplicht
Voetballers moeten altijd een identiteitskaart van de Nederlandsche Voetbalbond bij zich dragen en op verzoek laten zien.
Feyenoord kampioen
Op 19 augustus 1940 wordt Feyenoord kampioen van Nederland door een 2-0 overwinning op Heracles. Aanvoerder Bas Paauwe wordt op de schouders gedragen.
Schoolvoetbal
Ook het schoolvoetbal gaat door. In seizoen ’41-’42 wint het team van de Amsterdamse Grafische School (AGS).
We voetbalden voor onszelf. Je moet je voorstellen dat je de hele week werd geconfronteerd met de oorlog (…). En een krant was er ook niet, ja, met Duitse propaganda
Propaganda
Van 10 tot 15 mei vecht het Nederlandse leger tegen de Duitsers. Met de overgave op 15 mei 1940 wordt elke Nederlandse soldaat krijgsgevangene. De bezetters organiseren al snel vriendschappelijke wedstrijden tussen Duitse en Nederlandse soldaten. De bezetters benadrukken zo de broederschap tussen het Duitse en Nederlandse volk. Na een paar weken laten ze de Nederlandse soldaten zelfs vrij. Ze hopen dat de Nederlanders de kant van Hitler-Duitsland zullen kiezen.
Wij gingen altijd op de fiets naar Hilversum [...]. Er was de tribune, maar dat was alleen voor de rijkaards, en verder staanplaatsen, alle supporters door elkaar, gewoon gezellig. Het was een fikse herrie en kabaal tijdens de wedstrijden.
