Ga direct naar de hoofdnavigatie Ga naar de hoofdinhoud Ga direct naar de hoofdnavigatie Ga direct naar zoeken

Rembrandtverering voor de oorlog

De Duitser wil zijn eigen gang gaan en niemand doet dat meer dan Rembrandt en in die zin moet hij de meest Duitse van alle Duitse kunstenaars genoemd worden.
Julius Langbehn

Rembrandt als opvoeder

Rembrandt is ook al voor de Tweede Wereldoorlog een nationaal symbool in Nederland.  Vooral in de negentiende eeuw wordt hij vereerd. Hij zou typisch Nederlands zijn, met zijn protestants-christelijke geloof en zijn vrijheidszin. Ook in Duitsland wordt Rembrandt al voor de oorlog vereerd. Veel van zijn schilderijen komen in de achttiende en negentiende eeuw in Duitse kunstcollecties terecht. In 1890 verschijnt het boek ‘Rembrandt als Erzieher’ (‘Rembrandt als opvoeder’), waarin Julius Langbehn Rembrandt ten voorbeeld stelt aan alle Duitsers. Rembrandt zou de verpersoonlijking zijn van de Germaanse geest: “De Duitser wil zijn eigen gang gaan en niemand doet dat meer dan Rembrandt.” Het boek wordt ongekend populair. Het wordt zeventig keer herdrukt en krijgt een cultstatus onder de nazi’s.

Titelblad van ‘Rembrandt als Erzieher’ van Julius Langbehn.
Titelblad van ‘Rembrandt als Erzieher’ van Julius Langbehn.
Detail van het schilderij 'man met de gouden helm', dat Hitler bewondert. (Tegenwoordig wordt dit schilderij niet meer aan Rembrandt toegeschreven.)
Detail van het schilderij 'man met de gouden helm', dat Hitler bewondert. (Tegenwoordig wordt dit schilderij niet meer aan Rembrandt toegeschreven.)

In nazi kunstcollecties

Er zijn ook Duitse kunsthistorici die Rembrandts band met het Jodendom benadrukken. Rembrandt woonde in de Jodenbuurt en schilderde veel Joodse taferelen. Sommige nazi’s vinden dat Rembrandt daarom nooit een grote Germaanse kunstenaar kan zijn. De hoogste nationaal-socialistische leiders, Hitler en Göring, negeren dit. Zij bewonderen Rembrandt en verzamelen zijn werk voor hun privé-collecties en het op te richten Führermusem.

Dit is iets unieks, deze heroïsche, krijgshaftige uitdrukking. Helemaal een soldaat. Dit bewijst dat Rembrandt een echte Ariër en Germaan was.

Meer artikelen uit dit dossier

Er is veel meer te vertellen over dit onderwerp. Lees snel verder op onderstaande pagina's.