K.F.H. (Karel) Bönnekamp
Clandestiene fotografie
Tijdens de Duitse bezetting waren mensen niet vrij om te fotograferen. Veel onderwerpen werden door de nazi’s aangemerkt als ongewenst. Vanaf het najaar 1944 was fotograferen op straat helemaal verboden. Al deze restricties weerhield een aantal fotografen er niet van de oorlogsomstandigheden vast te leggen. De clandestiene foto’s van professionele fotografen zijn later vaak bekend geworden. Foto’s van amateurs verdwenen meestal met de familiekiekjes in een album in de kast. K.F.H. (Karel) Bönnekamp schonk zijn albums met 197 straatbeelden van bezet Amsterdam aan het Verzetsmuseum Amsterdam. Deze tentoonstelling laat de meest bijzondere foto’s van deze collectie zien. Op de website BeeldbankWO2 zijn naast deze ook de overige foto's van Karel Bönnekamp te zien.
Bönnekamp
Karel Bönnekamp (1914-2008) woonde in de oorlogsjaren in Amsterdam; tot december 1942 op het Stadionplein in Amsterdam-Zuid, daarna op de Hogeweg in Amsterdam-Oost. Hij trouwde in 1941 en kreeg in 1943 zijn eerste kind. Bönnekamp had een eenmansbedrijfje in kantoorartikelen. Hij deed vanaf 1941 administratief werk voor de Ordedienst (O.D.), een verzetsorganisatie. Vanaf 1943 distribueerde hij bonkaarten en uitkeringen aan onderduikers namens de illegale Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers (L.O.).
Straatbeelden
Bönnekamp had de gewoonte om feiten te verzamelen en vast te leggen. Voor zijn verzetswerk maakte hij dagelijks fietstochten door Amsterdam. Hij fotografeerde dan straatbeelden die indruk op hem maakten. Een enkele keer trok hij er speciaal op uit, zoals na de aanslag op het bevolkingsregister door het verzet aan de Plantage Kerklaan in Amsterdam. Vanachter het raam van een café aan de overkant legde hij de ravage vast.
Risico
Sommige fotografen maakten foto’s door een gat in een tas. Bönnekamp stelde zich verdekt op en fotografeerde dan haastig, vaak op buikhoogte. Om iets op zak te hebben dat leek op een vergunning, droeg hij een bezoekersformulier van het hoofdkantoor van de Sicherheitsdienst (S.D.) bij zich. Hierop had hij als doel van zijn bezoek ingevuld: vergunning om te fotograferen. Toen hij in 1943 werd gearresteerd na het maken van een foto, wist hij zich hiermee te redden.
De foto’s
Al tijdens de bezetting liet Bönnekamp de foto’s ontwikkelen en afdrukken door een betrouwbare fotograaf die hem ook filmrolletjes leverde. Na de oorlog zijn de negatieven verloren gegaan. Zijn afdrukken plakte Bönnekamp in twee albums. Hij voorzag alle foto’s van bijschriften.
