Kampen in Nederland
Tijdens de bezetting bestaan er in Nederland vijf Duitse concentratiekampen: Amersfoort, Vught, Westerbork, Ommen en Schoorl.
Amersfoort
Kamp Amersfoort was het strengste kamp met echte kampbeulen die er vaak plezier in hadden de gevangenen zwaar te mishandelen.
In de periode 1941 - 1945 hebben er ruim 35.000 gevangenen gezeten. Ongeveer 14.000 gevangenen zijn (veelal in Duitsland) tewerkgesteld. Ongeveer 5.000 gevangenen werden doorgestuurd naar andere kampen. Ruim 15.000 gevangenen zijn vrijgelaten, ontvlucht, doodgeschoten of als gevolg van de slechte levensomstadigheden gestorven.
Website Kamp Amersfoort
Vught
Tussen januari 1943 en september 1944 hebben ruim 31.000 mensen korte of langere tijd opgesloten gezeten in kamp Vught. Naast 15.000 Joden zaten in Vught onder meer politieke gevangenen, verzetsstrijders, Sinti en Roma (zigeuners), Jehovah's Getuigen, zwervers, zwarthandelaren, criminelen en gijzelaars. Ruim 700 volwassenen en kinderen zijn in Vught gestorven door honger, ziekte en mishandeling. 329 van hen zijn geëxecuteerd op een speciale plek buiten het kamp: de fusilladeplaats. Voor sommigen was het leven in Vught minder zwaar dan in een kamp als Amersfoort. Het was mogelijk om wat contact met ' buiten' te hebben bijvoorbeeld door briefjes naar buiten te smokkelen.
De meeste gevangenen zijn afgevoerd naar het kamp Dachau.
Kindertransporten
Een aangrijpende gebeurtenis zijn de kindertransporten uit Vught, via Westerbork naar Sobibor op 6 en 7 juni 1943. Bij aankomst daar werden ze meteen vermoord.
Er is nu een gedenkteken in het kamp, het Monument der verloren kinderen, met daarop de namen en de leeftijden van de 1.269 Joodse kinderen die zijn weggevoerd.
Website Nationaal Monument Kamp Vught
Westerbork
In dit kamp zijn de Nederlandse joden samengebracht waarna ze per trein zijn vervoerd naar de Duitse kampen en gaskamers van Auschwitz en Sobibor in bezet Polen. Het wordt daarom ook wel een doorgangskamp genoemd.
Schoorl en Ommen
In Schoorl waren vooroorlogse militaire barakken die de bezetters in 1940 als kamp in gebruik nemen. Kamp Schoorl werd al in oktober 1941 opgeheven, omdat Kamp Amersfoort in gebruik werd genomen. Doordat het er niet al te streng aan toeging zijn hier geen gevangenen overleden.
Kamp Ommen was ook een voormalig Nederlands militair terrein. Tot midden 1942 noemden de Duitsers het Arbeitseinsatzlager Erika. Hier bevonden zich gevangenen van de Nederlandse justitie (clandestiene slachters, zwarthandelaren e.d.).
Sint Michielsgestel en Haaren
In Sint Michielsgestel en Haaren zijn gijzelaarskampen. Hier werden belangrijke Nederlanders vastgezet die als reactie op verzetsacties doodgeschoten konden worden. De gevangenen hadden het niet slecht. Ze hadden zelfs beter te eten dan de burgerbevolking. Maar het waren gijzelaars; en een aantal is dan ook als wraak voor verzetsdaden doodgeschoten.
Meer informatie over het kamp Sint Michielsgestel
Ook degenen die waren gearresteerd in verband met de grote spionageaffaire, het zogenaamde 'Englandspiel' zaten in Haaren gevangen. Voor hen golden de gunstige leefomstandigheden niet.
Gewone gevangenissen
In Nederland waren er in vrijwel alle provinciale hoofdsteden en in veel andere plaatsen gevangenissen waar tegenstanders van de nazi-bezetter zaten opgesloten. De bekendste is de gevangenis in Scheveningen, die het Oranjehotel werd genoemd.
Meer informatie over het Oranjehotel
Concentratiekampen in Europa
De Duiste vernietigingskampen (concentratiekampen gebouwd om zoveel mogelijk mensen te vermoorden) met gaskamers, zoals Auschwitz en Sobibor, lagen ver in Polen dat toen door Nazi-Duitsland bezet was.
In Duitsland zelf bevonden zich de meeste concentratiekampen. Op de kaart hiernaast staan alleen de grote; er waren ook nog vele kleinere kampen en subkampen van de grotere.
Linksboven is Westerbork in Nederland te zien dat een doorgangskamp was.
