Ga direct naar de hoofdnavigatie Ga naar de hoofdinhoud Ga direct naar de hoofdnavigatie Ga direct naar zoeken
Rotterdam Joods 89996

Geboren

6 sep. 1920
Amsterdam

Aankomst

6 aug. 1944
Dachau

Bevrijd

Dachau
29 apr. 1945

Aanvullingen

Anjo Lodewijks op 1 aug. 2020
Kampkaart via Arolsen Archives en Every Name Counts (Zooniverse.org) "Toen wij ongeveer 2 KM geloopen had, kwamen wij aan in Birkenau. Wij waren ongeveer met 1000 man. Ik en mijn Broers bleven zoo dicht mogelijk bij elkaar, om elkaar bij te staan in die ellende. Wij gingen door een poort met grooten ijzeren deuren en daarom het camp stonden allemaal ijzeren hekken en die stonden onder stroom, als men daar tegen aan liep, was men gelijk dood. Wij werden ontvangen door een joodsche Belg, die moest ons toe spreken voor de SS. Hij zei, de Jooden in het camp zijn een nummer en meer niet, ze mogen geslagen worden en gedood. en het beste was maar dat wij tegen de draad op liepen." Dit is een tekst uit de memoires van Wolf van Naarden, bijnaam Wollie. Hij is geboren op 6 september 1920 en komt uit een Joods gezin. Als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt, woont hij in Rotterdam. In de zomer van 1942 beginnen de deportaties van Joden. Loods 24 op Rotterdam-Zuid is de plek waarvan de treinen naar Westerbork gaan. In de nacht van 30 op 31 juli gaat het eerste transport. Zo'n 1100 mensen worden weggevoerd. Ook Wolf van Naarden zit in die trein. Samen met zijn broers, één zusje en een nicht. Hij gaat mee omdat wordt gedreigd dat anders zijn ouders iets wordt aangedaan. In Westerbork schrijft hij een brief naar zijn familie: "Lieve familie, we moeten u mededelen dat het ons tot nu toe heel goed gaat. We hebben allen een goed humeur en zien de toekomst met vertrouwen tegemoet". Drie dagen later worden Wolf en zijn familie met de trein naar Auschwitz gebracht. De memoires van Van Naarden zijn door zijn zoon aan het Stadsarchief Rotterdam gegeven. Het archief heeft het gedigitaliseerd en via de website is het aangrijpende verhaal van Wolf te lezen. Hij beschrijft de verschrikkingen in het kamp. Hij overleeft Auschwitz. Hij komt in andere kampen terecht. De memoires van Wolf van Naarden vertellen gedetailleerd over de periode 1942 - 1945. De tijd waarin de jonge man zich steeds weer weet te redden in de kampen. In april 1945 komt er voor Wolf van Naarden een eind aan de verschrikkingen die hij moet doorstaan. Hij komt de terecht bij de Amerikanen die hem goed behandelen. Uiteindelijk komt hij terug in Rotterdam. Hij probeert zijn leven weer op te bouwen. Hij trouwt en krijgt kinderen: "Ik was ongeveer 3 maanden bij mijn zuster in huis, toen op een zekere dag een jong meisje aanbelde. Zij was gestuurd door haar Moeder om te vragen of ik haar Oom Mark ook gezien had in het concentratiekamp. Ik zei toen, dat weet ik niet, want ik had zoo veel menschen gezien, dat ik het niet onthouden kon, wie dat allemaal waren, ook hun namen niet. Het was een heel mooi meisje, zij was ongeveer 17 jaar. Ik zei hoe heet jij, ze zei Jopie v.d. Bout, haar Moeder was Joodsch en heeten van haar meisjesnaam Truitje Sanders, en was getrouwd met Johan v.d. Bout, en hij was gereformeerd, dus was ook gered door haar gemengd huwlijk, maar haar verdere familie was ook omgekomen in Sobibor. Ik heb zoo’n uurtje zitten praaten met haar over mijn familie en haar familie. Ik was schijnbaar in eens verliefd op haar en zij vond mijn ook wel aardig. Ik zei tegen haar, ik zondag naar een bokswedstrijt kijken, heb je zin om mee te gaan, ze zei direkt ja, en zoo zijn wij met elkaar om blijven gaan. En in 1946, 13 maart, zijn wij getrouwd, ik werkten nog steeds bij Elster en verdiende 32 gulden in de week, dus dat was niet veel, maar mijn Jopie was erg zuinig, en kon goed met geld om gaan. Haar vader en Moeder bezaten ook niets, dus konden ons ook niet helpen, vlak naar de oorlog bezat geen mensch iets, men had haast geen geld om te leven, maar het werd elken dag beter."

Uw aanvulling

Email en telefoonnummer zullen niet openbaar worden gemaakt. Als er mensen zijn die met u in contact willen komen naar aanleiding van uw aanvulling dan kan het Verzetsmuseum u daarvan op de hoogte stellen. U bepaalt zelf of u daarop in wilt gaan.

*
Het Verzetsmuseum wil benadrukken dat opname in het digitaal monument geen eerbetoon inhoudt. De doelstelling van het monument is om een zo compleet mogelijke lijst samen te stellen van alle Nederlanders die in Dachau gevangen hebben gezeten. De genoemde bevrijdingsdatum en -plaats zijn gebaseerd op de naoorlogse kampadministratie. De werkelijke plaats en datum kunnen hiervan afwijken. ´Vrijgelaten´ betekende uitschrijving uit het concentratiekamp. Soms mocht de persoon naar huis. Maar meestal volgde arbeidsinzet in Duitsland en soms overbrenging naar een gevangenis.
Verzetsmuseum Amsterdam behoudt zich het recht voor uw aanvulling te redigeren.